Cái tai nghe mất tiếng của Obama ở Hà Nội

Khi thông báo bỏ cấm vận vũ khí sát thương cho Việt Nam hôm 23-5, Obama có nói là sẽ còn tùy vào (contingent on) vấn đề nhân quyền, và các thương vụ bán vũ khí sẽ tùy trường hợp cụ thể (on a case-by-case basis). Phát biểu đó hẳn để xoa dịu giới chỉ trích. Trước chuyến đi của Obama, giới đấu tranh nhân quyền ở Mỹ đã kêu gọi chính quyền Obama giữ lệnh cấm vận vũ khí cho tới khi chính quyền cộng sản ở Việt Nam đạt được nhiều tiến bộ hơn về nhân quyền.

Tuy nhiên, giới chỉ trích vẫn còn hoài nghi về quan tâm nhân quyền của Obama. Trang Politico đăng một bài của Edward-Isaac Dovere chạy tít “Obama, muted on human rights, lifts arms embargo on Vietnam” (Obama, im lặng về nhân quyền, bỏ cấm vận vũ khí cho Việt Nam). Cuối bài này có chi tiết thú vị về cái tai nghe của Obama bị mất tiếng, không nghe được phần dịch lời phát biểu của chủ tịch Trần Đại Quang.

Obama và Trần Đại Quang trong cuộc họp báo chung ngày 23/5/2016. (Ảnh: Reuters)

Dù vào ngày Thứ ba 24-5, Obama sẽ gặp nhiều nhân vật bất đồng chính kiến, hôm Thứ hai 23-5 ông chẳng thèm bận tâm. Lúc ông Quang trả lời dông dài về niềm tin của ông đối với tương lai của TPP, cái tai nghe của Obama bị mất tiếng, không nghe được lời dịch sang tiếng Anh. Obama yêu cầu khắc phục vì muốn nghe lời vàng ý ngọc của ông Quang (“It’s just, I’m sure he was saying something wise and important, and we wouldn’t want to miss it”). Trục trặc kỹ thuật này vẫn chưa được khắc phục khi ông Quang đã nói xong, nên được yêu cầu trả lời lại để phiên dịch. Và khi Obama vẫn nghe tiếng Việt trong tai nghe, ông cười và nhún vai. Dù sao thì ông cũng chả chú ý gì. Còn ông Quang quá dễ: ông chỉ cần đọc lại phát biểu đã soạn sẵn, còn cánh phóng viên trong nước cúc  cung chép lại từng lời.

TRÍCH (những chỗ in đậm để nhấn mạnh)

On Tuesday, Obama will deliver a speech to the Vietnamese people and then head south to Ho Chi Minh City for a brief stop that will include meeting with several dissidents as part of a sit-down with local activists and community leaders.

On Monday, Obama didn’t really bother. He did what he did and he didn’t seem to much care what the Vietnamese had to say about the move. Toward the end of the press conference, as Quang carried on at length in response to a question about his faith in the future of the TPP, Obama’s earpiece stopped giving him an English translation.

He asked for help. Vietnamese aides started scurrying.

“It’s just, I’m sure he was saying something wise and important, and we wouldn’t want to miss it,” Obama said.

They said they’d fixed the problem. They hadn’t until after Quang finished, prompting an aide to ask him to give his answer again to allow translation, and when Obama was still getting Vietnamese in his ear, he laughed, shrugged. He wasn’t paying much attention anyway.

But it wasn’t a problem for Quang: He just read the same prepared statement over again, and his local press dutifully took it down.

John Sifton, giám đốc chính sách Châu Á của  Human Rights Watch, nói: “Trong nhiều năm qua chính phủ Mỹ luôn nói với chính phủ Việt Nam rằng họ cần phải chứng tỏ có tiến bộ về hồ sơ nhân quyền nếu họ muốn được tưởng thưởng bằng các mối quan hệ quân sự và kinh tế gần gũi hơn. Thế nhưng hôm nay tổng thống Obama đã tưởng thưởng cho Việt Nam mặc dù chính phủ Việt Nam chưa làm được gì để được thưởng như vậy: Việt nam chưa bãi bỏ bất cứ luật đàn áp nào, chưa trả tự do cho một số lượng đáng kể tù nhân chính trị, và chưa đưa ra bất kỳ cam kết quan trọng nào.”

Còn Phil Robertson, phó giám đốc đặc trách châu Á của tổ chức này, nói: “Trong khi ông Obama dỡ bỏ lệnh cấm vận vũ khí thì chính quyền Việt Nam bận bắt giữ ký giả Đoan Trang và các nhà hoạt động nhân quyền và blogger khác ngoài đường phố và trong nhà họ. Trong một quyết định bất ngờ, tổng thống Obama đã từ bỏ lợi thế còn lại của Hoa Kỳ để cải thiện nhân quyền ở Việt Nam, và cơ bản không nhận được điều gì.”